1. CAPUT XXI
Conclasio tractationis de
Fato. Monitum, periculi plenam & ancipitem eam esse, non curose
indagandam. Denique adhortatio seria ut vires animo imprimantur a
Necessitate.
Sed quid ego ista? Verto proram, & removeo me ab hac Charybdi, quae multorum
ingenia absorpit. Ciceronis hic naufragium video, qui Providentiam maluit [
In libris de Divinias
] tollere, quam delibare aliquid de humana libertate.
Ita dum homines liberos fecit,
[Page 68] (ait eleganter antistes Hipponensis) fecit
sacrilegos. Damascensus etiam inter nostros, natat in hoc freto:
& Providentiam ad cetera quidem porrigit, removet ab iis quae ῶXὲ
θεῶν λέγε ὡς εἰσὶ..
Note: Ignem sub
ciXere esse, haec de Fato.
Quorum periculis moniti, terram malimus legere, Lipsi, nec alte
penetremus nos in hoc mare. Euclides olim interroganti multa
[ Non nimis comovenda:
nec acuminis gladio fodiedum hunc ignem. ]de diis, percommode
respondit: Certera quidem nescio, illud scio, quod odere curiosos. Idem de Fato
sense: quod aspici vult, non inspici: credi, non cognosci. Biantis opinor illud
est,
[
De dius hoc tantum dic, esse.]
[ Diogenes Laertius
Biogr., Vitae philosophorum. Book 1 section 88 line 1. ]
τωδὲ
θεῶν λέψε ὡς
οἰσὶ. Melius ad Fatum transferam: de quo
hoc satis esse moneo, it esse scias. Cetera, nihil peccas,
[ Ad utilitatem saltem nostram
applicanda. ]si ignoras. Illud proprie ad nostram Spartam (iam enim ab
implicito hoc flexu redeo in veterem & apertam viam) ut Necessitate agnatam
malis Publicis credas, & illa solatium aliquod quaeres tui luctus. Quid ad
te curiose de libertate arbitrii quaerere, aut servitute? de coacta voluntate,
aut ducta? Mifer! Syracusae tuae capiuntur, & in pulvero pingis. Bellum tibi
supra caput, Tyrannis caedes, mors: quae superne certe immissa, nec quidquam ad
tuum arbitratum. Timere ea potes, non cavere: fugere,
[ Violenta enim haec arma con
X dolorem ]& non vitare. Arma adversum haec
indue, & arripe hoc Fatale telum. quod dolores istos
[Page 69] omnes non
pungit, sed iugulat: non minuit, sed tollit. Ut urticam si contanter attingas,
adurit; si fortiter, hebescit: sic luctus ista asperitas increscit si lenioribus
remediis adtractes; si duris & fortibus, cedit. Necessitate autem nihil
fortius est, quae solo impetu mollia haec agmina obruit & avertit. Quid enim
tibi vis dolor? Non invenis locum in eo, quod fieri non solum potest, sed debet.
Quid tu querela? Quatere hoc caeleste iugum potes, non ptes excutere.
Define fata deum flecti sperare querendo.
Necessitatis non aliud effugium est, quam velle quod ipsa cogat. Eximie eximius
ille [
EpiXectus n
EnXXXrid.
]Sapientum: [Epictetus Phil., Enchiridion. Chapter 19 section 1 line 1.]
Ανίκητος εἶ
ναι δ
XXασοX,
ἐὰν μηδένα ἀ
γῶνα καταβαί
νη, ὅν οὐκ ἔσ
ιν
Xπί σοι
νικῆσοXInvictus esse poteris, si in nullum certamen te dimittes, quod
in te non est vincere. At talis agon iste cum Necessitate est: quem
quisquis suscipit, succumbit: & quod magis mirere, succubuit, priusquam
suspecit.