ad Quintum fratrem II.16 (15)
    Commentary by Stephanie Spaulding, revised by J. Bailly (thanks
      to James Aglio for additional suggestions)
    
    Text:
      
      Scr. Romae exeunte mense Sextili a.u.c. 700.
      MARCUS QUINTO FRATRI SALUTEM.
    
    1 Cum a me litteras librari manu acceperis, ne paulum
    <quidem> me oti habuisse iudicato, cum autem mea, paulum. Sic
    enim habeto, numquam me a causis et iudiciis districtiorem fuisse,
    atque id anni tempore gravissimo et
    caloribus maximis. Sed haec, quoniam tu ita praescribis,
    ferenda sunt, neque committendum ut aut spei aut cogitationi vestrae
    ego videar defuisse, praesertim cum, si id
    difficilius fuerit, tamen ex hoc labore magnam gratiam
    magnamque dignitatem sim collecturus. Itaque, ut tibi
    placet, damus operam ne cuius animum offendamus atque
    ut etiam ab iis ipsis qui nos cum Caesare tam coniunctos
    dolent diligamur, ab aequis vero aut etiam a propensis in
    hanc partem vehementer et colamur et amemur. 
    
    2 De ambitu
    cum atrocissime ageretur in senatu multos dies, quod ita erant
    progressi candidati consulares ut non esset ferendum,
    in senatu non fui. Statui ad nullam medicinam rei publicae
    sine magno praesidio accedere.
    
    
    3 Quo die haec scripsi Drusus erat de praevaricatione a
    tribunis aerariis absolutus in summa quattuor sententiis,
    cum senatores et equites damnassent. Ego eodem die post
    meridiem Vatinium eram defensurus; ea res facilis est.
    comitia in mensem Septembrem reiecta sunt. Scauri
    iudicium statim exercebitur, cui nos non deerimus.
    'Συνδείπνους' Σοφοκλέους, quamquam a te actam
    fabellam video esse festive, nullo modo probavi.
    
    
    4 Venio nunc ad id quod nescio an primum esse debuerit. O
    iucundas mihi tuas de Britannia litteras! Timebam Oceanum,
    timebam litus insulae; reliqua non equidem contemno,
    sed plus habent tamen spei quam timoris magisque sum
    sollicitatus exspectatione ea quam metu. Te vero  ὑπόθεσιν
    scribendi egregiam habere video. Quos tu situs, quas naturas
    rerum et locorum, quos mores, quas gentis, quas pugnas,
    quem vero ipsum imperatorem habes! Ego te libenter, ut rogas, quibus
    rebus vis, adiuvabo et tibi versus quos rogas,
    hoc est Athenas noctuam, mittam.
    
    
    5 Sed heus tu! Celari videor a te. Quo modo nam, mi frater,
    de nostris versibus Caesar? Nam primum librum se legisse
    scripsit ad me ante, et prima sic ut neget se ne Graeca quidem
    meliora legisse; reliqua ad quendam locum ῥᾳθυμότερα (hoc
    enim utitur verbo). Dic mihi verum: num aut res eum aut χαρακτήρ non
    delectat? Nihil est quod vereare. Ego enim ne
    pilo quidem minus me amabo. Has de re φιλαλήθως et, ut
    soles [scribere], fraterne.
    
    Commentary
    In this letter of 54 BCE, Cicero responds to his brother Quintus,
    who
    had
    written to him from Britain, where he was a legate with Caesar.
    
    
    Scr.: scripsit or scriptum.
    Romae: locative.
    exeunte mense Sextili: ablative absolute. Month names are all
    adjectives in Latin.
    a.u.c. 700: = ab urbe condita 700 (54 BCE).
    MARCUS QUINTO FRATRI SALUTEM: understand dicit here.
    
    1
    
    
    1 Cum a me litteras librari manu acceperis, ne paulum
    <quidem> me oti habuisse iudicato, cum autem mea, paulum. Sic
    enim habeto, numquam me a causis et iudiciis districtiorem fuisse,
    atque id anni tempore gravissimo et
    caloribus maximis. Sed haec, quoniam tu ita praescribis,
    ferenda sunt, neque committendum ut aut spei aut cogitationi vestrae
    ego videar defuisse, praesertim cum, si id
    difficilius fuerit, tamen ex hoc labore magnam gratiam
    magnamque dignitatem sim collecturus. Itaque, ut tibi
    placet, damus operam ne cuius animum offendamus atque
    ut etiam ab iis ipsis qui nos cum Caesare tam coniunctos
    dolent diligamur, ab aequis vero aut etiam a propensis in
    hanc partem vehementer et colamur et amemur. 
    
    Cum ... acceperis: Cum temporal + fut. perf.
    indicative (A&G 547).
    The action is future perf. from the writer's point of view.
    
    litteras: plural litterae, "a letter" (that you
    send): singular
    littera, "a letter" (of the alphabet).
    
    librari =librarii (SYNCOPE).
    
    manu: "handwriting" (METONYMY).
    
    paulum: adverbial accusative.
    
    ne paulum quidem: ne + X + quidem = "not even
    X."
    The <> pointy brackets are a standard way to indicate that a
    modern editor thought it was indispensible, but there is nonetheless
    no
    evidence for that word in the manuscripts.
    oti: an alternate form of the genitive of otium;
    partitive genitive
    with paulum.
    iudicato: "Fut." Imperative Sing. (A&G 449) followed by
    indirect
    statement.
    There is no significant difference between the "future" imperative
    and
    the "present" imperative.
    habuisse: perf. inf. refers to time prior to main verb.
    
    oti =otii (SYNCOPE): gen. with paulum.
    
    cum autem mea, paulum = cum autem a me litteras mea manu
      acceperis me
      paulum otii habuisse iudicato.
    
    habeto: "Fut." Imperative Sing. again followed by indirect
    statement.
    
    id: emphatic (A&G 298a): "at that,"
    or more colloquially "to boot" or "this being the case."
    districtiorem: participles can be made comparative or
    superlative just
    like other adjectives.
    tempore: abl. of time at which.
    
    caloribus maximis: abl. of manner.
    The plural is idiomatic: cf. mediis caloribus, "in the midst
    of summer," at Livy 2.5.3.
    haec ... ferenda sunt: passive periphrastic (A&G 196).
    
    committendum (sc. est): passive periphrastic followed by
    result clause. Committo = "become guilty of," be liable to a
    charge that"
    (as in "commit" a crime).
    vestrae: Quintus' and Caesar's.
    
    defuisse: perf. inf. refers to time prior to main verb. Desum
    takes
    dat. 
    praesertim cum: cum causal always takes subj.
    
    si...collecturus: this whole conditional is in the cum
    clause, hence
    fuerit is amenable to construal either as fut. perf.
    ind.(which it
    would be if the conditional si...collecturus sim were not in
    a
    cum clause) or as perf. subj. (by attraction: A&G 508.4
    and 663).
    Si here is virtually equivalent to "although" (see OLD si 9), as tamen makes clear: the Loeb
    text
    even has etiamsi.
    difficilius: the comparative means "quite ..." as well as
    "more ...."
    
    id: evidently Quintus had proposed something specific
    (perhaps that is
    what cogitationi refers to above). Bailey thinks id
    refers to some
    proposed honors for Cicero.
    
    sim collecturus: "future" subjunctive of primary sequence
    (also called
    "first periphrastic": A&G 195).
    
    ut: "as."
    
    damus ... offendamus ... diligamur ... colamur ... amemur:
    "we" =
    Cicero, as often.
    
    ne cuius = ne (ali)cuius.
    
    ne...offendamus: purpose.
    
    ut ... diligamur , ...colamur et amemur: purpose.
    
    qui dolent:  + acc. + inf. construction (nos
      coniunctos (sc. esse)):
    verbs of
    emotion often take acc. + inf. (cf. English "I am pained that ...").
    
    aequis: "non-partisans."
    
    hanc partem: "this political party" (namely, the one Cicero
    is in).
    
    2 De ambitu
    cum atrocissime ageretur in senatu multos dies, quod ita erant
    progressi candidati consulares ut non esset ferendum,
    in senatu non fui. Statui ad nullam medicinam rei publicae
    sine magno praesidio accedere.
    
    
    de ambitu: This refers to a proposed lex de ambitu
    concerning bribery
    and canvassing for public offices. Bailey thinks it was ad hoc and
    nothing came of it.
    
    cum: concessive cum always takes subj.
    
    ageretur: impersonal.
    
    multos dies: acc. of duration of time.
    
    quod: causal.
    
    ita...ut: the ita prepares for the result clause with
    ut, as often.
    
    candidati: from candidus, -a, -um "white," because
    candidates for
    public
    office wore a whitened toga.
    
    esset ferendum: second periphrastic (A&G 196) in
    secondary
    sequence.
    
    statui + inf.
    
    rei publicae: obj. gen. with medicinam.
    
    3 Quo die haec scripsi Drusus erat de praevaricatione a
    tribunis aerariis absolutus in summa quattuor sententiis,
    cum senatores et equites damnassent. Ego eodem die post
    meridiem Vatinium eram defensurus; ea res facilis est.
    comitia in mensem Septembrem reiecta sunt. Scauri
    iudicium statim exercebitur, cui nos non deerimus.
    'Συνδείπνους' Σοφοκλέους, quamquam a te actam
    fabellam video esse festive, nullo modo probavi.
    
    
    quo die: ablative of time at which.
    
    scripsi: an "epistolary" past tense: when Quintus reads the
    letter, the
    writing will be in the past. A&G §479.
    Drusus: (M. Livius Drusus Claudianus) Cicero will defend him
    against
    charges of collusive prosecution ("prevarication") in 53. 
    tribunis aerariis: tribunes in charge of the public treasury.
    
    erat ... absolutus: the two parts of this verb are widely
    separated.
    in summa: "in total."
    
    quattuor sententiis: "by 4 votes"; abl. of means. 
    cum...damnassent: concessive, secondary sequence.
    
    Vatinium: Publius Vatinius, Tribune in 59, Praetor in 55,
    Consul in 47,
    was attacked by Cicero in the extant in
      Vatinium, and subsequently
    defended by Cicero in 54.
    
    defensurus eram: "first periphrastic" conjugation (A&G
    195). 
    comitia: pl. = "election," sg. comitium, -i =
    "assembly."
    
    Scauri: Marcus Aemilius Scaurus, candidate for the consulship
    in 54,
    was
    defended by Cicero against charges of extortion (de repetundis)
    in his
    provincial office in Sardinia. He was acquitted.
    
    deerimus: desum takes the dat.
    
    'Συνδείπνους' Σοφοκλέους: "Sophocles' 'Banqueters,'" a play
    the extant fragments of which unfortunately do not help to
    understand
    what Cicero means here.
    
    actam fabellam: fabellam agere can mean "to act in
      a play" or "to
      write a play." fabellam facere means "to write a play."
      Quintus may
      have
      translated or adapted the play, or perhaps events transpired in
      Caesar's camp that reminded Cicero of the play.
      
    4 Venio nunc ad id quod nescio an primum esse debuerit. O
      iucundas mihi tuas de Britannia litteras! Timebam Oceanum,
      timebam litus insulae; reliqua non equidem contemno,
      sed plus habent tamen spei quam timoris magisque sum
      sollicitatus exspectatione ea quam metu. Te vero  ὑπόθεσιν
      scribendi egregiam habere video. Quos tu situs, quas naturas
      rerum et locorum, quos mores, quas gentis, quas pugnas,
      quem vero ipsum imperatorem habes! Ego te libenter, ut rogas,
      quibus
      rebus vis, adiuvabo et tibi versus quos rogas,
      hoc est Athenas noctuam, mittam.
      
      
      nescio an primum
      esse debuerit: nescio an often means "perhaps." In
      spite of
      appearances, it does not introduce indirect questions and take the
      subjunctive normally (A&G 575d). Hence debuerit is
      subj. in a relative clause of characteristic in primary
      sequence rather than indirect question, as it might appear to be.
      litteras: acc. of exclamation.
      
      equidem= ego quidem (although the e- is
      probably not etymologically
      related to ego).
      
      habent: subject = reliqua (understand pars
      vel sim.).
      
      plus spei quam timoris: plus in the singular takes
      a genitive, unlike
      English, where "more" is usually an adjective. In the plural,
      however,
      plur- is an adjective.
      
    ὑπόθεσιν: "topic" is acc. fem.
      sing., modified by egregiam.
      
      scribendi: genitive gerund dependent on ὑπόθεσιν.
      
      video: as a verb of thinking/perceiving, video
      takes indirect speech.
      
      Quos tu situs, quas naturas..., quos mores...: ASYNDETON.
      
      quas gentis: clearly, gentis is acc. pl. here.
      quem ipsum imperatorem: Caesar himself provided an
      extraordinary topic.
      
      ut = "as."
      
      quibus rebus vis: the antecedent of quibus is in
      the relative clause
      itself (A&G 307b).
      
      hoc est Athenas noctuam: This is a proverb, "(to bring) an
      owl to
      Athens." Since Athena's and hence Athens' symbol was an owl, the
      proverb must mean that Cicero thinks his brother is a perfect
      fount of
      verses, and so has no need of Cicero's verses. Cratander (a 16th
      century editor of Cicero's letters who had access to lost
      manuscripts)
      indicates that
      Cicero's text contained the Greek version of the proverb: γλαῦκ’
      εἰς
      Ἀθήνας.
      hoc est: "explaining or
      elaborating preceding word or phrase" (OLD s.v. 10c) is idiomatic.
      
      
    
    5 Sed heus tu! Celari videor a te. Quo modo nam, mi frater,
      de nostris versibus Caesar? Nam primum librum se legisse
      scripsit ad me ante, et prima sic ut neget se ne Graeca quidem
      meliora legisse; reliqua ad quendam locum ῥᾳθυμότερα (hoc
      enim utitur verbo). Dic mihi verum: num aut res eum aut χαρακτήρ
      non
      delectat? Nihil est quod vereare. Ego enim ne
      pilo quidem minus me amabo. Has de re φιλαλήθως et, ut
      soles [scribere], fraterne.
      
      
      Watch for understood forms of esse in this section.
      
      
      Celari: in the active celo can take an "accusative of the
      person from
      whom the thing is concealed" (OLD s.v. 5, which should help
      understand
      this passive inf.).
      mi: vocative of meus.
      
      quo modo ... Caesar?: a verb meaning "react" vel sim.,
    or perhaps more simply "is," may be implied here.
      
      nostris versibus: C. is referring to his de Temporibus suis (so Bailey
      says). Cicero had written a poem de
        Consulatu suo, but it was already
      published at this time. Thus this probably refers to something
      new, the
      de Temporibus suis, which
      was
      about C.'s exile and return.
      
      scripsit: + acc.+ inf.
      
      prima: with understood pars (hence feminine prima)
      and some sort of understood verb ("had been written," "was") that
      is modified by sic ut .... Whatever is supplied, prima
      looks to be parallel to reliqua, which is modified by ῥᾳθυμότερα,
    which can be fem. sg. nom. or n. pl. nom./acc. If reliqua is
    feminine, reliqua goes well with another understood
    pars.
      sic: with understood est (primary sequence: hence
      neget). sic prepares
      for the result clause ut neget.
      
      legisse: perf. inf. refers to time prior to the verb it
      depends on,
      neget.
      
      reliqua: with understood pars est.
      
      ad + acc. "up to."
      
    ῥᾳθυμότερα: Greek for "rather languid." Understand "he
      thinks" (putat vel sim.).
      
      utitur: takes abl.
      
      num: expects a negative answer: cf. English, "It's not so,
      is it?"
      
      res: "subject matter."
      
    χαρακτήρ: "style."
      
      quod vereare: relative clause of result. (nihil) est
        quod + subj. means
      "there is (no) reason to ...." vereare is interchangeable
      with verearis.
      pilo: ablative of degree of difference.
      
      has ... fraterne: understand scribe.
      
      ut: with the indicative, ut usually means "as."
      soles: understand scribere (Bailey thinks C. did
      not actually write
      scribere and so brackets it).
      
      has de re: has apparently refers to res and χαρακτήρ:
      and is
      the
      object of the understood verb (scribe vel sim.), while de
        re ("about
      the matter") modifies the adverb φιλαλήθως.
      
    φιλαλήθως: adverb meaning "truth-loving-ly."
      
    
    Vocabulary
    accedo,-ere,-cessi,-cessum to come forward
    
    accedo,-ere,-cessi,-cessum to come forward
    
    accipio, -ere, -cepi, ceptum to receive
    
    adiuvo,-iuvare,-iuvi,-iutum to assist
    
    aequus, -a, -um fair-minded, impartial
    
    aerarium,-i nueter subst. of aerarius,-a,-um, the public treasury
    
    atrox,-ocis. terrible, fierce 
    calor, -oris heat, warmth
    
    causa,-ae (f.) law suit
    
    celo,-are to hide
    
    cogitatio,-onis (f.) intention, design 
    colligo, -ere, -legi, -lectus to get, acquire
    
    committo, -mittere, -misi, misum to be guilty of, to cause that
    coniungo,-ere,-iunxi,-iunctum to unite, hence partic.
    coniunctus,-a,-um
    having been joined 
    consularis,-e consular
    
    damno, -are to condemn, to find guilty
    
    desum + dat. to fall short
    
    diligo,-ere,-lexi,-lectum to esteem
    
    distringo, -ere, -strinxi, -strictum to occupy, to engage
    
    dolo,-ere,dolui to grieve
    
    egregius,-a,-um extraordinary
    
    exerceo,-ere,-ui,-itum to keep at work
    
    habeo to consider, to keep in mind
    
    iudicium,-i (n.) legal trial
    
    iudico, -are to judge
    
    librarius,-i a transcriber of books, a copyist 
    manus, manus, f. handwriting
    
    medicina, -ae, f., cure, remedy
    noctua,-ae (f.) owl
    
    offendo, -fendere,-fendi,-fensum to displease, to offend
    
    operam dare pay attention
    
    otium, -i leisure, free time
    
    pars, partis, f. party, faction
    
    paulum adv. a little bit 
    pilus,-i (m.) a single hair
    
    praescribo, -ere, -scripsi, -scriptum to write out, to prescribe
    
    praesertim adv. especially
    
    praesidium,-i. support, assistance, backing
    
    praevaricatio,-onis (f.) collusive 
    probo,-are to approve
    
    propendeo,-pendere,-pendi,-pensum to be inclined, favorable to
    
    quamquam conj. although
    
    quoniam conj. since
    
    sententia. -ae, f., vote, opinion
    statuo, -uere, -ui, -utum to decide
    
        
      The text of the letter is from from
    www.thelatinlibrary.com, which took
    it from The Society of Ancient Languages with the kind permission of
    its webmaster, Brian M. Kleeman. The text is D. Albert Wesenberg's
    Teubner edition of 1885.