Pliny Epistulae VII. xxvii.
Commentary by: Kyle Cornman, revised by Jacques Bailly
Text Taken From: Loeb Classical Library
C. Plinius Surae Suo S.
[1] Et mihi discendi et tibi docendi facultatem otium praebet.
Igitur perquam velim scire, esse phantasmata et habere propriam
figuram numenque aliquod putes an inania et vana ex metu nostro
imaginem accipere. [2] Ego ut esse credam in primis eo ducor, quod
audio accidisse Curtio Rufo. Tenuis adhuc et obscurus, obtinenti
Africam comes haeserat. Inclinato die spatiabatur in porticu;
offertur ei mulieris figura humana grandior pulchriorque. Perterrito
Africam se futurorum praenuntiam dixit: iturum enim Romam honoresque
gesturum, atque etiam cum summo imperio in eandem provinciam
reversurum, ibique moriturum. [3] Facta sunt omnia. Praeterea
accedenti Carthaginem egredientique nave eadem figura in litore
occurrisse narratur. Ipse certe implicitus morbo futura
praeteritis, adversa secundis auguratus, spem salutis nullo suorum
desperante proiecit. [4] Iam illud nonne et magis terribile et non
minus mirum est quod exponam ut accepi? [5] Erat Athenis spatiosa et
capax domus sed infamis et pestilens. Per silentium noctis sonus
ferri, et si attenderes acrius, strepitus vinculorum longius primo,
deinde e proximo reddebatur: mox adparebat idolon, senex macie et
squalore confectus, promissa barba horrenti capillo; cruribus
compedes, manibus catenas gerebat quatiebatque. [6] Inde
inhabitantibus tristes diraeque noctes per metum vigilabantur;
vigiliam morbus et crescente formidine mors sequebatur. Nam interdiu
quoque, quamquam abscesserat imago, memoria imaginis oculis
inerrabat, longiorque causis timoris timor erat. Deserta inde et
damnata solitudine domus totaque illi monstro relicta;
proscribebatur tamen, seu quis emere seu quis conducere ignarus
tanti mali vellet. [7] Venit Athenas philosophus Athenodorus, legit
titulum auditoque pretio, quia suspecta vilitas, percunctatus omnia
docetur ac nihilo minus, immo tanto magis conducit. Ubi coepit
advesperascere, iubet sterni sibi in prima domus parte, poscit
pugillares stilum lumen, suos omnes in interiora dimittit; ipse ad
scribendum animum oculos manum intendit, ne vacua mens audita
simulacra et inanes sibi metus fingeret. [8] Initio, quale ubique,
silentium noctis; dein concuti ferrum, vincula moveri. Ille non
tollere oculos, non remittere stilum, sed offirmare animum
auribusque praetendere. Tum crebrescere fragor, adventare et iam ut
in limine, iam ut intra limen audiri. Respicit, videt agnoscitque
narratam sibi effigiem. [9] Stabat innuebatque digito similis
vocanti. Hic contra ut paulum exspectaret manu significat rursusque
ceris et stilo incumbit. Illa scribentis capiti catenis insonabat.
Respicit rursus idem quod prius innuentem, nec moratus tollit lumen
et sequitur. [10] Ibat illa lento gradu quasi gravis vinculis.
Postquam deflexit in aream domus, repente dilapsa deserit comitem.
Desertus herbas et folia concerpta signum loco ponit. [11] Postero
die adit magistratus, monet ut illum locum effodi iubeant.
Inveniuntur ossa inserta catenis et implicita, quae corpus aevo
terraque putrefactum nuda et exesa reliquerat vinculis; collecta
publice sepeliuntur. Domus postea rite conditis manibus caruit. [12]
Et haec quidem adfirmantibus credo; illud adfirmare aliis possum.
Est libertus mihi non inlitteratus. Cum hoc minor frater eodem
lecto quiescebat. Is visus est sibi cernere quendam in toro
residentem, admoventemque capiti suo cultros, atque etiam ex ipso
vertice amputantem capillos. Ubi inluxit, ipse circa verticem
tonsus, capilli iacentes reperiuntur. [13] Exiguum temporis medium,
et rursus simile aliud priori fidem fecit. Puer in paedagogio mixtus
pluribus dormiebat. Venerunt per fenestras (ita narrat) in tunicis
albis duo cubantemque detonderunt et qua venerant recesserunt. Hunc
quoque tonsum sparsosque circa capillos dies ostendit. [14] Nihil
notabile secutum, nisi forte quod non fui reus, futurus, si
Domitianus sub quo haec acciderunt diutius vixisset. Nam in scrinio
eius datus a Caro de me libellus inventus est; ex quo coniectari
potest, quia reis moris est summittere capillum, recisos meorum
capillos depulsi quod imminebat periculi signum fuisse. [15] Proinde
rogo, eruditionem tuam intendas. Digna res est quam diu multumque
consideres; ne ego quidem indignus, cui copiam scientiae tuae
facias. [16] Licet etiam utramque in partem (ut soles) disputes, ex
altera tamen fortius, ne me suspensum incertumque dimittas, cum mihi
consulendi causa fuerit, ut dubitare desinerem. Vale.
Summary
Pliny asks Lucius Lucilius Sura, a prominent Roman official and
close friend to Emperor Trajan, to tell him whether he believes in
ghosts, and relates three ghost stories that Pliny himself finds
credible. The first concerns a magistrate, one Curtius Rufus, who is
perhaps the historian Quintus Curtius Rufus, probably 1st c. CE, or
his father. Roughly the same story is told by Tacitus at Annals
XI.21. Rufus encounters a larger-than-life woman who says she is
'Africa' come to foretell Rufus' ascent to office and demise. The
second concerns an Athenian haunted mansion. Clattering chains kept
occupants from sleeping, until the philosopher Athenodorus solves
the problem. The third involves Pliny himself: many of his slaves
woke to find their heads shaved. They saw the culprits, men in white
tunics, appear and escape out the window in their dreams. This,
Pliny claims, was an auspicious sign that he had miraculously
escaped being brought up on charges around that same time.
Commentary:
[1] Pliny offers only two alternatives: phantasmata
exist and have their own shape and some divinity of their own or
they are empty and get their appearance from our fear.
It is not
clear what each option really means, how they differ, or why they
are the only options. The word numen, translated above as
"divinity," can also mean "power," "will," or "authority." The word
phantasmata is a Greek plural and means "appearances"
"manifestations," "apparitions," or "visions."
[1] Et mihi discendi et tibi docendi facultatem otium
praebet. Igitur perquam velim scire, esse phantasmata et habere
propriam figuram numenque aliquod putes an inania et vana ex metu
nostro imaginem accipere.
discendi... docendi facultatem: gerunds and objective
genitives dependent on facultatem "an opportunity for
learning... an opportunity for teaching..." velim: potential
subjunctive "I would like." velim scire... putes: velim
scire introduces indirect question (hence subjunctive putes).
Omission of an interrogative question word (utrum 'whether')
is normal when there is an alternative question later (here
introduced by an). esse phantasmata [...] accipere:
indirect speech, governed by putes. an: the "or" of
indirect question: putes carries over from the previous
indirect question.
[2] Pliny cites as evidence for his belief that phantasmata
exist what happened to Curtius Rufus (whose identity is uncertain).
A figure of Africa appeared to him and made predictions about him.
[2] Ego ut esse credam in primis eo ducor, quod audio
accidisse Curtio Rufo. Tenuis adhuc et obscurus, obtinenti Africam
comes haeserat. Inclinato die spatiabatur in porticu; offertur ei
mulieris figura humana grandior pulchriorque. Perterrito Africam
se futurorum praenuntiam dixit: iturum enim Romam honoresque
gesturum, atque etiam cum summo imperio in eandem provinciam
reversurum, ibique moriturum.
esse: must mean "exist" here, dependent on credam.
ducor: "I am lead" ut... credam: result clause "to
believe." in primis: "especially," "first and foremost,
primarily." eo... quod...: "by that, which... ." quod
... accidisse: indirect speech introduced by audio. Tenuis
adhuc et obscurus: i.e. when he was still young and unknown:
modifies an understood Rufus. comes: in apposition
to Curtius Rufus: it is often easiest to translate such appositives
preceeded by "as," for which there need be no separate Latin word. obtinenti:
dative object of haeserat: this dative modifies the
governor whose staff Rufus was on (governors "obtained" obtinenti
their province): translate as "the one obtaining." Inclinato
die: ablative of time when. offertur ei: compount
verbs often take dative, as here. humana: ablative of
comparison, with grandior and pulchrior. Perterrito:
indirect object, referring to Rufus. Africam se futurorum
praenuntiam dixit: Africam and praenuntiam are
in apposition to reflexive se, the subject of the indirect
speech; in English we might say "she said she was Africa, a
foreteller of ...." iturum... gesturum... reversurum...
moriturum: future infinitives of continued indirect speech
(assume esse with each). Romam: accusative of place
whither, needing no preposition. honoresque gesturum: honorem
gerere = "hold office." cum summo imperio: "with
highest authority," i.e. as governor.
[3] All the predictions came true. The same figure appeared
again.
[3] Facta sunt omnia. Praeterea accedenti Carthaginem
egredientique nave eadem figura in litore occurrisse narratur.
Ipse certe implicitus morbo futura praeteritis, adversa secundis
auguratus, spem salutis nullo suorum desperante proiecit.
omnia: refers to all the prediction in §3. accedenti...
egredientique...: dative objects of occurrisse, both
referring to Rufus. Carthaginem: accusative of place to
which, governed by accedenti. nave: ablative of
separation. eadem figura... occurrisse narratur: eadem
figura is the subject: we might expect an impersonal "it
is narrated that a figure..," but we have the 'personal'
construction "the same figure is said to ... ." ipse: Rufus.
implicitus morbo: literally "entangled with disease,"
meaning "having fallen ill." futura... adversa...: accusative
objects of auguratus. praeteritis... secundis...: ablatives
of means. nullo... desperante: ablative absolute. suorum:
Rufus' family or retinue.
[4] Pliny introduces a yet more horrifying vision.
[4] Iam illud nonne et magis terribile et non minus mirum
est quod exponam ut accepi?
nonne... est: direct question expecting an affirmative "is
it not...?" magis terribile: note that Latin can use magis
to create comparatives, here to contrast with minus mirum. quod
exponam: agrees with illud, mirum and terribile,
referring to the story to come in §5-11. ut: ut +
indicative is sometimes simply "as."
[5] In an Athenian house, the ghost of an old and horrifying
man kept appearing.
[5] Erat Athenis spatiosa et capax domus sed infamis et
pestilens. Per silentium noctis sonus ferri, et si attenderes
acrius, strepitus vinculorum longius primo, deinde e proximo
reddebatur: mox adparebat idolon, senex macie et squalore
confectus, promissa barba horrenti capillo; cruribus compedes,
manibus catenas gerebat quatiebatque.
Athenis: ablative of place where. Athenae is a
plural place name. pestilens: the house is destructive for
inhabitants. ferri: genitive. si attenderes...
reddebatur: past general condition (used of repeated actions
in the past: A&G §514D2b, with imperfect subjunctive in
the protasis and imperfective indicative in the apodosis. strepitus:
nominative. longius primo, deinde e proximo: chiasmus (an
a-b-b-a pattern) of time and space phrases "far off at first, then
from close by." adparebat... gerebat quatiebatque: the start
of a long chain of imperfective indicatives, continuing from the
above conditional, marking habitual occurrence. macie et
squalore: ablatives of means. promissa barba horrenti
capillo: abl. abs. cruribus... manibus: ablatives of
place where.
[6] Those living there suffered fearful sleeplessness so bad
that disease and death resulted, and so the house was abandoned and
put up for sale.
[6] Inde inhabitantibus tristes diraeque noctes per metum
vigilabantur; vigiliam morbus et crescente formidine mors
sequebatur. Nam interdiu quoque, quamquam abscesserat imago,
memoria imaginis oculis inerrabat, longiorque causis timoris timor
erat. Deserta inde et damnata solitudine domus totaque illi
monstro relicta; proscribebatur tamen, seu quis emere seu quis
conducere ignarus tanti mali vellet.
Inde: zooms out from the the apparition to its effects on the
lives of the tenants, "from that point, from then on... ." inhabitantibus:
dative of agent: A&G 375a says it is common with
any passive in later authors. noctes per metum vigilabantur: where
this Latin, taken literally, says the nights 'were watched/were
stayed awake,' good English says that people 'stayed awake
all night.' per metum is causal per "out of
fear" rather than simply "in fear": prepositions are often
idiomatic. crescente formidine: ablative absolute. causis:
ablative of comparison, governed by comparative longior. longior...
erat: 'be longer' = 'last longer.' Deserta... damnata...
totaque... relicta: all in agreement with domus;
supply est with each. solitudine: ablative of
means, with damnata.proscribebatur... seu...
seu...: indirect question "if ... or ..." or "in case... or...
." The subject of proscribebatur is "it," namely emere
and conducere. Hence imperfect subjunctive vellet. quis:
following seu, take as aliquis.
[7] A philosopher named Athenodorus came and rented the
house and spent a night. This probably refers to one of at least 2
philosophers named Athenodorus, both Stoics, both from the 1st c.
BCE: Athenodorus Cananites and Athenodorus Cordylion.
[7] Venit Athenas philosophus Athenodorus, legit titulum
auditoque pretio, quia suspecta vilitas, percunctatus omnia
docetur ac nihilo minus, immo tanto magis conducit. Ubi coepit
advesperascere, iubet sterni sibi in prima domus parte, poscit
pugillares stilum lumen, suos omnes in interiora dimittit; ipse ad
scribendum animum oculos manum intendit, ne vacua mens audita
simulacra et inanes sibi metus fingeret.
Athenas: accusative of place to which. auditoque
pretio: ablative absolute. quia suspecta vilitas: supply
est. percunctatus omnia docetur: doceo
takes acc. of the person taught and acc. of the thing
taught. In the passive, one acc. remains acc., here omnia. nihilo
minus... tanto...: nihilo minus means "nevertheless,"
with nihilo being an ablative of degree of difference, as is
tanto: here the author makes a clever play between
"nevertheless" and "all the more" (tanto magis, which is
literally "so much more"). immo: 'nay': frequently used to
correct something just said. coepit advesperascere: "begin
to become evening" is a bit redundant. iubet... poscit...
dimittit: subject is Athenodorus. The verbs are in asyndeton
(i.e. without connecting et, -que, etc.), which is
good standard prose in Latin, rare in English. iubet sterni: iubet
introducing indirect speech with infinitive verb. sterni:
literally "that there be laid" (sc. a bed). pugillares stilum
lumen: more asyndeton: good Latin style. suos: referring
to Apollodorus' retinue or servants. animum oculos manum: more
asyndeton, all objects of intendo. ad scribendum: accusative
gerund "(he attends (intendit)) to writing." ne...
fingeret: negative purpose clause with imperfect subjunctive
fingeret. audita: literally "things heard," parallel
to simulacra et inanes metus, all objects of fingeret. sibi:
dative of disadvantage.
[8] The ghost appears to Athenodorus.
[8] Initio, quale ubique, silentium noctis; dein concuti
ferrum, vincula moveri. Ille non tollere oculos, non remittere
stilum, sed offirmare animum auribusque praetendere. Tum
crebrescere fragor, adventare et iam ut in limine, iam ut intra
limen audiri. Respicit, videt agnoscitque narratam sibi effigiem.
quale ubique: Bailey suggests "just like anywhere else." silentium
noctis: supply erat. concuti... moveri...
tollere... remittere... offirmare... praetendere... crebrescere...
adventare... audiri: all historical infinitives, short
staccato phrasing to build suspense leading up to the appearance of
the spirit. Ille: Apollodorus. fragor: subject of
historical infinitive crebescere. iam ... iam ...: "now
... now ... ." ut... ut... : "as (if)." Respicit, videt
agnoscitque: at the height of the suspense, three verbs
introduce the appearance of the spectre, all at the beginning of the
sentence in the historical present. narratam: modifying effigiem,
literally "told" but in better English "described (to him)."
[9] The specter beckons, Athenodorus tells her to wait, the
specter rattles her chains, so Athenodorus follows it.
[9] Stabat innuebatque digito similis vocanti. Hic contra ut
paulum exspectaret manu significat rursusque ceris et stilo
incumbit. Illa scribentis capiti catenis insonabat. Respicit
rursus idem quod prius innuentem, nec moratus tollit lumen et
sequitur.
Stabat innuebatque: verbs again in emphatic initial
position: subject is the apparition. digito: ablative of
instrument. similis vocanti: nominative similis
with dative participle vocanti. Hand gestures differ from
culture to culture, but often function similarly (here for
summoning). Hic: subject switches to Athenodorus: hic
is like Grk. ὁ δέ. ut... exspectaret: indirect command
governed by significat. ceris et stilo: dative
objects of incumbit; wax-coated tablets and a stylus were
common writing tools. Illa: subject switches to the
specter. capiti: insonabat takes the dative capiti,
the head of gen. scribentis (Athenodorus). catenis:
ablative of instrument. Respicit... tollit... sequitur: resumed
historical presents: subject is Athenodorus. idem quod prius
innuentem: the specter (innuentem) is the object of respicit,
and the relative quod has no verb (supply innuebat
or the like). nec: nec modifies moratus
"delaying" and means "and not" rather than "nor" or "neither."
[10] The specter leads Athenodorus to a certain place and
disappears. Athenodorus marks the spot.
[10) Ibat illa lento gradu quasi gravis vinculis. Postquam
deflexit in aream domus, repente dilapsa deserit comitem. Desertus
herbas et folia concerpta signum loco ponit.
illa: once again effigies, fem., even though the
specter was identified in §5 as a senex confectus). lento
gradu: ablative of manner. vinculis: ablative of
means. deflexit: after several historical infinitives,
historical presents, and imperfect verbs, we get an perfect tense
and then a historic present deserit. comitem: refers
to Athenodorus. Desertus: Athenodorus is subject again. signum:
in apposition to herbas et folia concerpta. Although it is
good English to say "He put x there, a sign," it is much more common
to say "He put x there as a sign." Both would be fine ways
to translate here: Latin usually has no word for 'as' in this
situation. loco: ablative of place where.
[11] Magistrates are called and they dig up bones there,
which they bury properly. Thus the house is rid of the specter.
[11] Postero die adit magistratus, monet ut illum locum effodi
iubeant. Inveniuntur ossa inserta catenis et implicita, quae
corpus aevo terraque putrefactum nuda et exesa reliquerat
vinculis; collecta publice sepeliuntur. Domus postea rite conditis
manibus caruit.
Postero die: ablative of time when. adit ... monet:
Athenodorus is subject. magistratus: accusative plural, 4th
declension, object of adit. monet ut illum locum effodi
iubeant: monet “advise” introduces an indirect command
with an ut and subjunctive iubeant, which in turn
takes an accusative + infinitive indirect command, locum effodi.
quae ... nuda et exesa: accusative relative, direct object
of corpus ... putrefactum reliquerat: antecedent is ossa.
aevo terraque: ablatives of means, with putrefactum.
vinculis: ablative of instrument, dependent on exesa
or perhaps implicita. collecta: sc. ossa. rite
conditis manibus: careo takes ablative manibus,
which are modified by the causal circumstantial participle phrase rite
conditis.
[12] Another story: one of Pliny's freedmen, sleeping with
his younger brother, thinks he sees someone come and cut his hair
and, sure enough, the next morning he finds his hair cut and hair on
the floor.
[12] Et haec quidem adfirmantibus credo; illud adfirmare aliis
possum. Est libertus mihi non inlitteratus. Cum hoc minor frater
eodem lecto quiescebat. Is visus est sibi cernere quendam in toro
residentem, admoventemque capiti suo cultros, atque etiam ex ipso
vertice amputantem capillos. Ubi inluxit, ipse circa verticem
tonsus, capilli iacentes reperiuntur.
haec: object of adfirmantibus. adfirmantibus:
credo takes a dative object of person trusted. illud:
contrasting with haec, illud “the following” refers
to the final story to come. Est libertus mihi: mihi
amicus est = “I have a friend.” hoc:
abl. object of cum, refers to the libertus. eodem
lecto: ablative of place where. Is visus est sibi: Latin
prefers to say "he seemed to himself," where English prefers "it
seemed to him that he... ." residentem, admoventemque...
amputantem: all modify quendam "someone." Ubi
inluxit: literally "when it dawned," i.e. when morning came.
[13] A little while later the same thing occurred in a
dormitory, but there were two hair-cutters this time.
[13] Exiguum temporis medium, et rursus simile aliud priori fidem
fecit. Puer in paedagogio mixtus pluribus dormiebat. Venerunt per
fenestras (ita narrat) in tunicis albis duo cubantemque
detonderunt et qua venerant recesserunt. Hunc quoque tonsum
sparsosque circa capillos dies ostendit.
Exiguum temporis medium: = "a little of time
between": perhaps erat/fui should be understood here. Cf.
Virgil Aeneid 9.395 nec longum in medio tempus. fidem
fecit: "leant credence” “reinforced belief in." priori:
priori refers to the occurrence in §12 and is the dative
object of fidem fecit. puer ... mixtus
pluribus: an otherwise unidentified boy among many (boys). duo:
subject of duo and modified by in tunicis albis. cubantem:
referring to the puer. qua: "the means by which"
namely the 2 fenestrae through which the 2 people
came: singular feminines of means such as this one are said
to have an understood via. circa: adverbial
rather than prepositional. dies ostendit: personification of
dies. Note that ostendit takes two pairs of double
accusatives, hunc tonsum and capillos sparsos.
[14] Pliny jokes that the only upshot of these incidents was
that he was not brought to trial under Domitian: papers accusing
Pliny were among Domitian's papers when he died. Letting one's hair
grow long was a sign of being an accused person. So Pliny's joke is
that somehow his slaves' mysterious haircuts indicated that Pliny
was out of danger.
[14] Nihil notabile secutum, nisi forte quod non fui reus,
futurus, si Domitianus sub quo haec acciderunt diutius vixisset.
Nam in scrinio eius datus a Caro de me libellus inventus est; ex
quo coniectari potest, quia reis moris est summittere capillum,
recisos meorum capillos depulsi quod imminebat periculi signum
fuisse.
secutum: supply est. quod non fui:
quod + indicative = "(the fact) that." futurus: a
circumstantial participle modifying the unexpressed subject of fui,
literally "(although) about to be" ("although" because
circumstantial participles can be concessive and that makes best
sense here). futurus is also the equivalent of a
contrafactual apodosis to the following protasis si Domitianus …
vixisset. sub quo: like English "under," sub
is used to denote the time of someone's power. si [...]
vixisset: past contrafactual protasis. ex quo:
literally "from which": the antecedent of quo is the whole
content of the preceding clause, namely that the booklet was found.
reis moris: moris is a genitive of
characteristic indicating that summittere capillum is "of
the character" to reis, which is a dative of
reference indicating that the moris belongs to reis:
the dative of reference is similar to a genitive of possession but
one might not want two genitives in a row. Cf.,
however, Cicero's moris esse Graecorum ... (against
Verres 2.1.66.11) 'that it is characteristic of Greeks... ."
summittere capillum: "to let one's hair grow long," an
infinitive subject of est. recisos... capillos... signum
fuisse: acc. recisos capillos + inf. fuisse +
predicate accusative signum, indirect speech introduced by coniectari.
depulsi... periculi: objective genitive with signum
"sign of danger having been staved off." quod: antecedent
is periculum.
[15] Pliny asks Sura to carefully look into the
questions raised in this letter.
[15] Proinde rogo, eruditionem tuam intendas. Digna
res est quam diu multumque consideres; ne ego quidem indignus, cui
copiam scientiae tuae facias.
rogo... intendas: intendas is an
indirect command with no subordinating ut/ne and hence
called a 'semi-indepedent' subjunctive. Digna... quam: relative
clause of result; the antecedent is res. ne ego quidem
indignus: supply sum. cui... facias: another
relative clause of result with subjunctive verb.
[16] Pliny tells Sura to look at the matter from both sides,
but to make his opinion clear.
[16] Licet etiam utramque in partem (ut soles) disputes, ex
altera tamen fortius, ne me suspensum incertumque dimittas, cum
mihi consulendi causa fuerit, ut dubitare desinerem. Vale.
Licet... disputes: concessive licet
“although, even if” + pres./pf. subjunctive. utramque in partem:
refers to each (uterque) side (pars) of an argument. ut:
with indicative = "as." ex altera tamen fortius: sc. disputeas:
Pliny implores Sura to come down on one side. ne... dimittas: negative
purpose clause mihi: dative of possession with causa
consulendi: objective genitive with causa, which is
the subject of fuerit, and the predicate of fuerit
is the cause ut dubitare desinerem, although it is possible
that causa is the predicate and the ut
clause is the subject: it makes little difference as to meaning.
Bibliography:
Shackleton Bailey, D. R. Propertiana. Cambridge, England,
1956.
Vocabulary:
abscedo, abscedere, abscessi, abscessus, depart, go off
ac = atque
accedo, accedere, accessi, accessus, approach, reach
accido, accidere, accidi, occur, happen
accipio, accipere, accepi, acceptus, hear, learn of
acrius comp. adv., (rather) sharply/closely
ad + acc., to, towards
adeo, adire, adivi, aditus, approach, go to
adfirmo (1), assert, maintain
adhuc, still, up to that point
admoveo, admovere, admovi, admotus, approach; bring one thing to
another
adpareo, aparere, apparui, apparitus, appear
advento (1), approach
adversus, -a, -um, adverse, hostile, set opposite
advesperascit, advesperascere, advesperavit, impersonal evening
approaches
aevus, aevi m., time
agnosco, agnoscere, agnovi, agnitus, recognize
albus, -a, -um, white
aliquis, aliquae, aliquid, someone, something
alter, -a, -um, one, the other
amputo (1), prune, cut off
animus, animi m., spirit, mind
area, areae f., vacant place, h. courtyard
attendo, attendere, attendi, attentus, pay attention
audio, audire, audivi, auditus, hear
auguro (1), predict, foretell
auris, auris f., ear
barba, barbae f., beard
capax, large, roomy
capillus, capilli m., hair
caput, capitis n., head
careo, carere, carui, caritus, be without, be free of
catena, catenae f., chain
causa, causae f., cause, reason
cera, cerae f., wax
cerno, cernere, crevi, cretus, discern, perceive
certe, adv. surely, certainly
circa + acc., around
coepio, coepere, coepi, coeptus, begin
colligo, colligere, collegi, collectus, gather, collect
comes, comitis m., companion
compes, compedis f. fetters (for feet)
concerpo, concerpere, concerpsi, concerptus, pluck off
concutio, concutere, concussi, concussum, shake violently
condo, condere, condidi, conditum, h. bury
conduco, conducere, conduxi, conductus, h. rent
conficio, conficere, confeci, confectus, diminish
coniecto (1), conjecture, infer, conclude
considero (1), consider, examine, investigate
consulo, consulere, consului, consultus, take counsel from, seek
advice of
contra adv., in turn
copia, copiae f., h. opportunity; + dat. access to
corpus, corperis n., body
crebesco, crebescere, crebui, creber frequent + -esco causative
infix, become (more) frequent
credo, credere, credidi, creditus
cresco, crescere, crevi, cretum, grow, augment
crus, cruris n., leg
cubo (1), sleep
culter, cultri m., knife, razor
damno (1), damn, doom
de + abl., h. concerning
deflecto, deflectere, deflexi, deflexus, bend/turn away
dein = deinde
deinde, then, from there, thereafter
demitto, demittere, demisi, demissus, cast down; meddle with
depello, depellere, depuli, depulsus, drive away, divert
desero, deserere, deserui, desertus, leave, abandon
desino, desinere, desii, desitus, desist, leave off, cease
despero (1), dispair of, have no hope of
detondeo, detondere, detondi, detonsus, shave, cut off
dies, diei m., day
digitus, digiti m., finger
dignus, -a, -um, deserving
dilabor, dilabi, dilapsus sum, dissolve, scatter, disapear
dimitto, dimittere, dimis, dimissus, send away, dismiss
dirus, -a, -um, fearful
disco, discere, didici, discitus, learn
disputo (1), argue, debate
diu, adv. (for a) long (time)
diutius, comp. (for a) longer (time)
doceo, docere, docui, doctus, teach, inform
domus, domus f., house
dormio, dormire, dormivi, dormitus, sleep
dubito (1), doubt
duco, ducere, duxi, ductus, lead, guide
duo, duae, duo, two
effigies, effigiei f., likeness, image, effigy
effodio, effodere, effodi, effossus, dig out
egredior, egredi, egressus, leave, go out of
emo, emere, emi, emptus, buy
enim, for, since
eruditio, eruditionis f., education, erudition
etiam, even, also
exedo, exedere, exedi, exesus, eat up, devour, consume
exiguus, -a, -um, paltry, small
expono, exponere, exposui, expositus, set forth, h. tell
exspecto (1), wait
facultas, facultatis f., opportunity; ability
fenestra, fenestrae f., window
ferrum, ferri n., iron
fides, fidei f., faith, trust
figura, figurae f., shape, form, figure
fingo, fingere, finxi, fictus, make (up)
folium, foliae n. leaf
formido, formidinis f., dread, fear
forte, adv. perhaps
fortius, adv. h. more forcefully
fragor, fragoris m., crash, uproar
frater, fratris m., brother
gero, gerere, gessi, gestus, (of clothes) wear; (of office) to
hold/carry out
gradus, gradus m. step
grandis, grande, large
gravis, grave, heavy
habeo, habere, habui, habitus, have
haereo, haerere, haesi, haesus, keep close to, cling to, follow
herba, herbae f., grass
hic, haec, hoc, this
honor, honoris m., office; esteem, reputation
horreo, horrere, horrui, horrentus, stand on end
humanus, -a, -um, (of a) human
iaceo, iacere, iacui, iacitus, lie
iam, adv., at this point (in time), now
ibi, there
idem, eadem, idem, same
idolon n., From Grk. εἴδολον ghost, phantom
igitur, therefore
ignarus, -a, -um, unknowing, ignorant
imago, imaginis f., ghost, apparition
immineo, imminere, impend, be imminent
immo, no indeed, nay
imperium, imperii n., command, empire
implico (1), enfold, entangle, envelope, grasp
in + abl. in
inanis, inane, hollow, empty; inane, foolish
incertus, -a, -um, uncertain
inclino (1), turn; (of the sun) to set
incumbo, incumbere, incumbui, lean into; bend forward
inde, thence, thenceforth
indignus, -a, -um, unworthy, undeserving
inerro (1), wander in
infamis, infame, disreputable, infamous
inhabito (1), inhabit, occupy, dwell in
initio adv., at first
inliteratus, -a, -um, unlearned, uneducated
inluceo, inlucere, light up; (of a day) to break
innuo, innuere, innui, innutus, make a gesture/sign
insero, inserere, insevi, insitus, put in
insono (1), sound on; resound
intendo, intendere, intendi, intentus, stretch out; direct attention
towards
interdiu adv., during the day
interior, interius, inner
intra + abl., within, inside
invenio, invenire, inveni, inventus, discover
ipse, ipsa, ipsum, he/she/it him/her/it-self
iubeo, iubere, iussi, iussus, bid, order
lectus, lecti m., bed
lego, legere, legi, lectus- read
lentus, -a, -um, slow
libellus, libelli m., booklet, pamphlet, petition
libertus, liberti m., freedman
licet, impersonal it is allowed/permitted
limen, liminis n., threshold
litus, litoris n., beach
locum, loci n., place
longior comp., longer
longius comp. adv., h. further off
lumen, luminis n. light
macies, maciei f. leanness; poverty
magis adv., more
magistratus, magistratus m. magistrate, public official
malus, -a, -um, bad, evil
manes, manium m. pl., shades, spirits
manus, manus f., hand
medium, medii n., center; interval
memoria, memoriae f., memory
mens, mentis f., mind
metus, meti m., fear, dread
minor, minus, comp. less
misceo, miscere, miscui, mixtus, mix, (inter)mingle
moneo, monere, monui, monitus, h. advise
monstrum, monstri n. monster; evil omen
morbus, morbi, m., disease
morior, moriri, mortuus (moriturus, fut. ptcpl.), die
moror, morari, moratus sum, delay, linger
mors, mortis f., death
mos, moris m., custom
moveo, movere, movi, motus, move
mox adv., soon
mulier, mulieris f. woman
multus, -a, -um, much, a lot
narro (1), tell
navis, navis f., ship
nonne, whether (not) exspects affirmative answer
notabilis, notabile, notable, remarkable
nox, noctis f., night
nudus, -a, -um, bare
numen, numinis n., divine power
obscurus, -a, -um, unknown, obscure
obtineo, obtinere, obtinui, obtentus, possess, hold; acquire
occurro, occurrere, occurri, occursum, fall in, meet
oculus, oculi m., eye
offero, offerre, obtuli, oblatus, offer, present; h. appear
offirmo (1), make firm, steel
omnis, omne, all
ossum, ossi n., bone
ostendo, ostendere, ostendi, ostentus, show, expose
otium, otii n., free time, leisure
paedagogium, paedagogii n., from Grk. παιδαγωγεῖον training school
for young servants/slaves
pars, partis f., part; side of an argument
paulum adv., a little (while)
per + acc., through
percunctor, percunctari, percunctatus, learn by inquiry, make
inquiry about
periculum, periculi n., danger
perquam, adv. exceedingly, extremely
perterreo, perterrere, perterrui, perterritus, frighten, terrify
pestilens, destructive, unhealthy
phantasma, phantasmatis n., from Gr. φάντασμα apparition, phantom
philosophus, philosophi m., philosopher
pono, ponere, posui, positus, place, set
porticus, porticus f. colonnade, portico
posco, poscere, poposci, demand, request
postea adv., afterwards
posterus, -a, -um, next
praebeo, praebere, praebui, praebitus, offer, proffer
praenuntio (1), foretell, predict
praetendo, praetendere, praetendi, praetentus, stretch forth;
probably h. a sense of obstruction
praeterea, adv. additionally, moreover
praeteritum, praeteriti n., the past, what came before
pretium, pretii n., price
primo adv., at first
primus, -a, -um, first, front
prior, prius, earlier, before
proicio, proicere, proieci, proiectus, throw away, give up
proinde, therefore
promitto, promittere, promisi, promissus, send forth
proprius, -a, -um, one's own
proscribo, proscribere, proscripsi, proscriptus, advertise
provincia, provinciae f., province
proximus, -a, -um, nearby; next (to)
publice adv., publically
puer, pueri m., boy; slave
pugillares, pugillarium m. pl., notebook, writing-tablet
pulcher, pulchra, pulchrum, beautiful
puto (1), think
putrefacio, putrefacere, putrefeci, putrefactum, rot, putrefy
qualis, quale, such (as)
quamquam, even though
quasi, as if
quatio, quatere, quassus, shake
quia, because, since
quidam, quaedam, quiddam, a certain someone/something
quidem, adv. indeed, in fact
quiesco, quiescere, quievi, quietus, rest, sleep
quoque adv., h. even
recedo, recedere, recessi, recessus, retreat, withdraw
recido, recidere, recidi, recisus, cut back
redeo, redire, redivi, reditus, return, come back
relinquo, relinquere, reliqui, relictus, leave
remitto, remittere, remisi, remissus, relax, forgo
repente adv., suddenly
reperio, reperire, repperi, reprtus, discover, find
resideo, residere, resedi, resessus, sit, reside
respicio, respicere, respexi, respectus, look around/back
reus, -a, -um, guilty, charged: defendant, accused
revertor, reverti, reversus sum, return
rite adv., with due observances
rogo (1), ask
rursus adv., back; again
salus, salutis f., safety, health
scientia, scientiae f., knowledge
scio, scire, scivi, scitus, know
scribi, scribere, sripsi, scripsus, write
scrinium, scrinii n., briefcase, paper chest
senex, senis m. old (man)
sepelio, sepelire, sepelivi, sepultus, bury, inter
sequor, sequi, secutus sum, follow
significo (1), signify, point out
signum, signi n., sign, marker
silentium n., silence
similis, simile, similar, h. ~ as if
simulacrum, simulacri n., image, spectre
soleo, solere, solui/solitus sum, solitus, be accustomed to, tend to
soles)
solitudo, solitudinis f., solitude, state of being alone/empty
sonus, soni m., sound
spargo, spargere, sparsi, sparsus, scatter, strew
spatior, spatiari, spatiatus sum, go for a walk, stroll about
spatiosus, -a, -um, spacious
spes, spei f., hope
squalor, squaloris m. dirtiness, squalor
sterno, sternere, stravi, stratus, stretch out
stilus, stili m., stylus, pencil (for wax tablets)
sto (1), stand
strepitus, strepitus m., din, noise, racket
sub + abl., lit. below, h. during his term
summitto, summittere, summisi, summissus, (of hair) to allow to grow
long
suspectus, -a, -um, suspect, suspicious
suspensus, -a, -um, in suspense
tamen, nevertheless
tempus, temporis n., time
tenuis, tenue, lit. slight, trifling, h. of low rank/profile
terra, terrae f., ground, dirt, soil
terribilis, terribile, horrible, terrible
timor, timoris m., fear
titulus, tituli m., placard, tablet; for-sale-sign
tollo, tollere, sustuli, sublatus, raise, lift up
tondeo, tondere, totondi, tonsus, shave, shear
torus, tori m., h. bed
tristis, triste, sad, unhappy
tum adv., then
tunica, tunicae f., tunic
ubique, anywhere, everywhere
uterque, utraque, utrumque, each of two
vacuus, -a, -um, empty
vale, goodbye
vanus, -a, -um, empty
venio, venire, veni, ventus, come
vertex, verticis m., top
video, videre, vidi, visus, see; in the passive, seem
vigilia, vigiliae f., wakefulness
vigilo (1), stay awake (at night)
vilitas, vilitatis f., cheapness
vinculum, vinculi, n., fetter, chain
vivo, vivere, vixi, victus, live
voco (1), call, harken
volo, velle, volui, wish, want